Ιερός Ναός Μεταμόρφωσης Σωτήρος

Ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος βρίσκεται εντός του παλιού κοιμητηρίου της Κοινότητας Πικερμίου. Η ιστορία του μνημείου εκτείνεται από την αρχαιότητα έως τη νεότερη εποχή. Στον ναό έχουν εντοπιστεί εντοιχισμένα βυζαντινά αρχιτεκτονικά μέλη, καθώς και άλλα τεκμήρια που μαρτυρούν τη μακρά ιστορία της περιοχής. Εκτιμάται ότι στην ίδια θέση υπήρχε παλαιοχριστιανική βασιλική, πάνω στην οποία οικοδομήθηκε, πιθανώς τον 14ο αιώνα, ναός σε ρυθμό σταυροειδούς εγγεγραμμένου. Η σημερινή του δίκλιτη μορφή με ημικυκλική αψίδα στα ανατολικά διαμορφώθηκε κατά τα μεταβυζαντινά χρόνια, έπειτα από μετασκευή του παλαιότερου ναού, από τον οποίο διατηρείται μόνο το βόρειο τμήμα. Τα κλίτη του κυρίως ναού επικοινωνούν μεταξύ τους με δύο χαμηλά τόξα που στηρίζονται σε αρχαίους κίονες σε δεύτερη χρήση, ενώ στη νότια πλευρά του διατηρείται δεύτερη τοξοστοιχία. Σημαντικό τμήμα του σωζόμενου τοιχογραφικού διακόσμου χρονολογείται περί το 1548-1549, σύμφωνα με την αφιερωματική επιγραφή στην παράσταση της Παναγίας Οδηγήτριας στη νότια τοξοστοιχία.

Διάφορες επεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν στον ναό γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα, καθώς και το 1924 από τον γαιοκτήμονα Αλέξανδρο Σκουζέ. Με την πάροδο του χρόνου, οι μεταγενέστερες παρεμβάσεις, σε συνδυασμό με τη λειτουργία του νεκροταφείου, προκάλεσαν σοβαρά στατικά προβλήματα, ενώ η ιστορική και αρχαιολογική σημασία του μνημείου είχε υποβαθμιστεί πλήρως.

Η ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ ανέλαβε με τη δωρεά της την εκπόνηση των απαραίτητων μελετών και την υλοποίηση εργασιών στερέωσης, αποκατάστασης, ανάδειξης και συντήρησης του ναού. Στο πλαίσιο του έργου, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής πραγματοποίησε ανασκαφική έρευνα, η οποία έφερε στο φως σημαντικά στοιχεία για την ιστορία του μνημείου.

ΔΩΡΕΑ ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ

• Εκπόνηση μελετών και υλοποίηση εργασιών για τη στερέωση, αποκατάσταση, ανάδειξη και συντήρηση του ιερού ναού.

Φωτογραφίες: Μαρία Στέφωση.