Αρχαία Πόλη της Κύθνου στο Βρυόκαστρο:Το Ιερό της Δήμητρας και της Κόρης

Η πανεπιστημιακή ανασκαφή στη θέση «Βρυόκαστρο» και στη νησίδα «Βρυοκαστράκι» της Κύθνου άρχισε το 2002 από τον Τομέα Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με τη συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. Επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας είναι ο καθηγητής Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν. Συνδιευθυντής της έρευνας από το 2018 είναι ο Δρ. Δημήτρης Αθανασούλης. Συνδιευθυντής της υποβρύχιας ανασκαφής από την πλευρά της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων ήταν ο Δρ Δημήτρης Κουρκουμέλης. Η θέση ταυτίζεται με την αρχαία πόλη της «Κύθνου», η οποία κατοικήθηκε από τον 12o αι. π.Χ. έως και τον 6o-7o αι. μ.Χ. Οι έως σήμερα ανασκαφές στην Άνω Πόλη έφεραν στο φως ιερά των αρχαϊκών, κλασικών, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Στην ίδια περιοχή ανασκάφτηκε και το Ελληνιστικό πρυτανείο της πόλης.

Από το 2021 έως και σήμερα η ανασκαφή έχει επικεντρωθεί στην αρχαία Ακρόπολη, χάρη στην αγορά ιδιοκτησιών από την ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου. Εκεί είχε εντοπιστεί ήδη από την επιφανειακή έρευνα του 1990 ένα σημαντικό ιερό, το οποίο διερευνήθηκε συστηματικά από το 2021 έως και το 2024. Όπως προκύπτει από τα χαράγματα πάνω σε τελετουργικά αγγεία πόσεως, το ιερό ήταν αφιερωμένο στη Δήμητρα και την Κόρη. Ανασκάφτηκαν δύο ναοί, καθώς και ένα επίμηκες τελετουργικό οικοδόμημα. Τα αναθήματα ήταν αναρίθμητα: πρόκειται κυρίως για πήλινα ειδώλια γυναικών, παιδιών και ζώων και πήλινους λύχνους και πολύμυξα τελετουργικά φωτιστικά σκεύη, ενώ βρέθηκαν και μεγάλες ποσότητες εξαιρετικής ποιότητας κεραμική, καθώς και πολλά μετάλλινα, γυάλινα και μαρμάρινα ευρήματα. Στη νότια πλευρά του πλατώματος της ακρόπολης ανασκάπτεται εκτεταμένο οικιστικό συγκρότημα που χρονολογείται από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου (10ος–8ος αι. π.Χ.) έως την ελληνιστική περίοδο.

Το σύμπλεγμα αυτό φαίνεται ότι αντιπροσωπεύει, μαζί με το Βρυοκαστράκι, τον πρώιμο πυρήνα κατοίκησης της αρχαίας πόλης. Φαίνεται ότι εδώ έδρευε η εκάστοτε στρατιωτική φρουρά της πόλης, με τις οικογένειές τους.

ΔΩΡΕΑ ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ

• Ανασκαφική έρευνα και συντήρηση αρχαιολογικού υλικού.