Αρχαιολογική Έρευνα Κυμισάλας

Ο κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος της Κυμισάλας βρίσκεται 85 χλμ. νοτιοδυτικά της πόλης της Ρόδου. Η επί 19 συνεχή έτη συστηματική αρχαιολογική έρευνα του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Δ/νση: Καθηγητής Μανόλης Ι. Στεφανάκης) και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου έχει εντοπίσει στην ευρύτερη περιοχή πληθώρα αρχαιολογικών θέσεων και μνημείων. Η περιοχή κατοικείται αδιάλειπτα από την Εποχή του Χαλκού μέχρι και την Ύστερη Αρχαιότητα (6ος αι. μ.Χ.).

Σε έκταση που ξεπερνά τα 21 τ.χλμ., δεσπόζει η ισχυρά τειχισμένη ακρόπολη στον λόφο του Αγίου Φωκά, ελέγχοντας δέκα τουλάχιστον μικρότερους οικισμούς που αναπτύσσονται περιμετρικά της. Δίπλα στους οικισμούς υπάρχουν νεκροταφεία με σημαντικότερη την κεντρική νεκρόπολη. Ο λόφος αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα του Δήμου των Κυμισαλέων. Σώζεται ολόκληρος ο οχυρωματικός περίβολος, που περιέτρεχε την ακρόπολη, σε μήκος περίπου 560 μ., και ο οποίος χρονολογείται στον 4ο αι. π.Χ. Στο πλάτωμα της κορυφής κείτονται τα κατάλοιπα ενός μικρού ελληνιστικού ναού του 3ου-2ου αι. π.Χ. που πρέπει να ήταν ο σημαντικότερος ναός του Δήμου των Κυμισαλέων, αλλά η θεότητα στην οποία ήταν αφιερωμένος είναι ακόμη άγνωστη.

Οι τάφοι της κεντρικής νεκρόπολης είναι κατά κύριο λόγο θαλαμοειδείς, λαξευμένοι στον φυσικό βράχο. Διατάσσονται σε σειρές, στις πλαγιές των λόφων. Σώζονται αρκετά υπέργεια ταφικά μνημεία, άλλα λαξευμένα στον βράχο και τα περισσότερα κτιστά, στα οποία εδράζονταν στήλες, βωμοί και ορθογώνια ενεπίγραφα βάθρα, διακοσμημένα με κυμάτια. Από το αρχαϊκό τμήμα της κεντρικής νεκρόπολης προέρχεται η περίφημη στήλη της Κυμισάλας, ένα μοναδικό μέχρι σήμερα επιτύμβιο σήμα από ασβεστόλιθο, που σώζεται σε ύψος 83 εκ.

Η περιοχή της Κυμισάλας έχει και ιδιαίτερη περιβαλλοντική και οικολογική αξία καθώς βρίσκεται στο κέντρο της περιοχής του «Ακραμίτη-Αρμενιστή-Αταβύρου», ευρύτερης περιοχής που έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό δίκτυο οικοτόπων “Natura 2000”. Αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής, σε συνδυασμό με την ανάδειξη των αρχαιολογικών θέσεων και μνημείων, μπορεί να αξιοποιηθεί με βασικό σκοπό την ανάδειξη της περιοχής σε ένα αρχαιολογικό-οικολογικό πάρκο και την απόδοσή της προς αξιοποίηση στο ΥΠ.ΠΟ. και την τοπική κοινωνία προς μια αειφορική και βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.

ΔΩΡΕΑ ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ

• Ανασκαφική έρευνα κατά το 2024.

Πηγή εικόνων: Αρχείο Πανεπιστημιακής Ανασκαφής (Μ. Στεφανάκης)