Ανασκαφές του ΕΚΠΑ στην Αρχαία Αλάσαρνα

Η συστηματική ανασκαφή στην Καρδάμαινα (αρχαία Αλάσαρνα) της Κω, είναι ένα μακροχρόνιο και πολυάνθρωπο ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο του Τομέα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το πρόγραμμα αποκαλύπτει το πανάρχαιο ιερό του Απόλλωνα Πυθαίου/Πυθαέως, με μεγάλη ακμή κατά τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους, και έναν ανθηρό οικισμό των πρώιμων βυζαντινών χρόνων (4ος έως και 7ος αιώνας μ.Χ.) που κτίστηκε πάνω στα ερείπια του ιερού. Ταυτόχρονα εκπαιδεύει μεγάλο αριθμό φοιτητών αρχαιολογίας ελληνικών και ξένων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων –πάνω από 1500 μέχρι σήμερα. Η ανασκαφή διευθύνεται από την ομότιμη καθηγήτρια κλασικής αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ Γ. Κοκκορού-Αλευρά και τον επίκουρο καθηγητή Ν. Δημάκη, υπεύθυνους για την κλασική περίοδο και τις ομότιμες καθηγήτριες βυζαντινής αρχαιολογίας Σ. Καλοπίση Βέρτη και την πρόσφατα εκλιπούσα Μ. Παναγιωτίδη-Κεσίσογλου, υπεύθυνες για την πρώιμη βυζαντινή φάση του χώρου. Βασικοί συνεργάτες της ανασκαφής είναι οι Β. Γεωργοπούλου, Γ. Δουλφής και Ε. Καλάβρια.

Η έναρξη ανέγερσης ξενοδοχείου το 1982 και η εύρεση αρχαιοτήτων ήταν η αφορμή με την οποία ξεκίνησε η πανεπιστημιακή ανασκαφή. Μέχρι σήμερα έχουν αποκαλυφθεί πέντε μνημειώδη αρχαία οικοδομήματα: δύο ναοί (κτίριο Γ: 3ος αι. π.Χ., κτίριο Δ: 1ος 2ος αι. μ.Χ.), μία στοά των ύστερων ελληνιστικών χρόνων (κτίριο Ζ: 2ος αι. π.Χ.), ένας μνημειακός περίβολος με πρόπυλο (κτίριο Ε: 2ος αι. π.Χ.) και τμήμα ενός δημόσιου κτιρίου (κτίριο Α+Β+στοά: τέλη 2ου π.Χ.– 1ος αι. μ.Χ.). Έχει έρθει, επίσης, στο φως ένα σημαντικότατο τμήμα του παραθαλάσσιου οικισμού των πρώιμων βυζαντινών χρόνων (4ος – 7ος αι. μ.Χ.). Έως τώρα έχουν αποκαλυφθεί εκτεταμένα κατάλοιπα κατοικιών, ανάμεσά τους πολλές με χρωματιστά κονιάματα στους τοίχους, εργαστηρίων και ταφικού συγκροτήματος.

Πλουσιότατα είναι τα κινητά ευρήματα από όλες τις φάσεις ζωής του χώρου –επιγραφές, μαρμάρινα αγάλματα και αγαλμάτια, λίθινα αγγεία και σκεύη, πήλινα ειδώλια, λυχνάρια, νομίσματα και μεταλλικά αντικείμενα. Ιδιαίτερα μεγάλος είναι ο αριθμός των εμπορικών αμφορέων που ήταν απαραίτητοι για τη φύλαξη και διακίνηση του περίφημου κωακού κρασιού, του λαδιού και άλλων προϊόντων σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, αλλά και στην τροφοδοσία του πληθυσμού και του στρατού της Κωνσταντινούπολης. Οι αραβικές επιδρομές του 7ου αι. μ.Χ. διέκοψαν απότομα και οριστικά τη ζωή του οικισμού.

ΔΩΡΕΑ ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ

• Τεκμηρίωση της υπάρχουσας κατάστασης του αρχαιολογικού χώρου το 2023 – 2024 (Τοπογραφικά σχέδια, φωτογραμμετρική αποτύπωση, τεχνική έκθεση).

Πηγή εικόνων: Αρχείο Πανεπιστημιακής Ανασκαφής (Γ. Κοκκορού-Αλευρά).